Φτυστός ο μακαρίτης

της Πένυς Φυλακτάκη

Η παράσταση

Τις παλιές καλές ελληνικές ταινίες ανακαλεί στον θεατή, τόσο ως τίτλος του έργου, όσο και ως επαναλαμβανόμενο leitmotiv, η φράση-επωδός στο τέλος της κάθε σκηνής: «Φτυστός ο μακαρίτης!». Ο συνειρμός είναι σαφής• το τρίπτυχο οικογένεια-θρησκεία-πατρίδα συγκροτεί το σπονδυλωτό έργο της Πένυ Φυλακτάκη, εναρμονίζοντας λειτουργικά τα τρία θεματικά μοτίβα της συνολικής πράξης. Από τον κεντρικό δομικό πυρήνα της οικογενειακής ιστορίας αναδύεται η συγγένεια με την ελληνική φαρσοκωμωδία και την παρωδία του 1960-70 όπως αυτή έχει αποτυπωθεί στη μεγάλη οθόνη, η δε φράση «φτυστός ο μακαρίτης» λειτουργεί ως καταλύτης ανάμεσα στο κινηματογραφικό «τότε» και το θεατρικό «τώρα», χάρη στη χιουμοριστική ευρηματικότητα της σάτιρας.

Ο θεατής ταυτίζεται με τις μπουρλέσκ φιγούρες της παράστασης, καθώς αναγνωρίζει σ’ αυτές στοιχεία του εαυτού του ή των συνανθρώπων του. Κύριος συντελεστής της θεατροποίησης του εμπνευσμένου κειμένου, ο σκηνοθέτης Δημήτρης Σακατζής, ενεργοποίησε στο έπακρο το αναπαραστάσιμο υλικό του. Επιπλέον, προσέδωσε στα πρόσωπα υφολογική ενότητα μέσα στο χρόνο, συμβιβάζοντας λειτουργικά μέσω των κωδικοποιημένων ρόλων παλαιότερες και επίκαιρες καταστάσεις και συνθέτοντας μέρη της πλοκής από το παρελθόν έως τη σύγχρονη εποχή και το αντίστροφο.

Το παιχνίδι με τον χρόνο αποκαλύφθηκε ιδιαίτερα δημιουργικό καθώς προβλήθηκε γλωσσικά και παραγλωσσικά μέσα από την κωμική αφήγηση των τριών επεισοδίων και διαπλέχθηκε πάνω στις χιουμοριστικές παρανοήσεις, τα φαρσικά ευρήματα και τα σκαμπρόζικα λογοπαίγνια. Η θεατρικότητα εξάλλου αναδύθηκε από κάθε σημείο της παράστασης: οι κωδικοποιημένοι ρόλοι που θύμιζαν καρικατούρες, κλόουν και καραγκιοζίστικες φιγούρες, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις μαριονέττας, οι υπερβολικές χειρονομίες και οι γκριμάτσες στοιχειοθέτησαν μια μπουρλέσκα σκηνική εικόνα της ρεαλιστικής ζωής.

Το έργο, που πραγματεύεται τον βίο και την πολιτεία της οικογένειας Μπεζενόγλου χωρίζεται σε τρεις σκηνές-εικόνες χώρου, η δε μετάβαση από τη μία σκηνή στην άλλη πραγματοποιείται με τον κατάλληλο φωτισμό (αναβοσβήσιμο των φώτων), καθώς δεν υπάρχει ο κλασικός καταμερισμός σε πράξεις. Η πρώτη ενότητα της φαρσοκωμωδίας εστιάζει στο γεγονός της «γέννησης» του Θύμιου Μπεζενόγλου – εφόσον το υποτιθέμενο βρέφος αντικαθίσταται με το «έτοιμο» βρέφος (στοιχείο: οικογένεια), η δεύτερη παραπέμπει στην κηδεία του παππού Θύμιου Μπεζενόγλου (θρησκεία), η δε τρίτη ενότητα εκδιπλώνεται ως προεκλογική εκστρατεία του Ευθύμιου Μπεζενόγλου, ο οποίος θάφτηκε στον τάφο του συνονόματου Αθανασίου Μπεζενόγλου (πατρίδα-πολιτική). Δεν υπάρχει σύστημα που να διαχωρίζει σε «καλούς» ή «κακούς» τους χαρακτήρες στο έργο. Οι ρόλοι αποτελούν κράματα εξυπνάδας, αφέλειας και κουτοπονηριάς, οι ήρωες είναι χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι μιας ανθρώπινης κοινότητας που προσπαθεί να επιβιώσει, πρόσωπα που επιθυμούν να αναρριχηθούν κοινωνικά, οδηγούμενα στους αγώνες του έργου με αδάμαστη θέληση και ανεξάντλητο χιούμορ.

Απολαυστική και αξιολάτρευτη η Άννα Γεννησαριώτου, «κομμένη και ραμμένη» για τους τρεις ρόλους της μαμής, της Αρχοντούλας και της γιαγιάς στα αντίστοιχα επεισόδια, ξενάγησε τους θεατές στο ανατρεπτικά κωμικό περιβάλλον της σάτιρας.

Σε καρικατουρίστικη ατμόσφαιρα μας ταξίδεψε και η Λένα Πετροπούλου, εκπλήσσοντάς μας ξεκαρδιστικά ως «χαζή» Λαμπρινή, ως Άννα και ως Εβίτα (παρωδιοποίηση της Εβίτας Περόν;). Όλοι εξάλλου οι ρόλοι υπηρετήθηκαν απολαυστικά με κέφι και φαντασία, της Γιαννούλας (Α. Αρναούτογλου), της Βασιλικής (Μ. Γαβριηλίδου) με προεξάρχοντα τα πολλαπλά πρόσωπα που υποδύθηκε ο Β. Κανελλόπουλος, ο οποίος μετέφερε δεξιοτεχνικά στη σκηνή αυτούσια τη γκάμα του κωμικού στοιχείο, υποδυόμενος τους τέσσερις ρόλους. Ωστόσο η παραγλωσσική υποκριτική ερμηνεία και το αμιγές θεατρικό στοιχείο βρήκαν την απόλυτη έκφρασή τους στο πρόσωπο του Αλέξανδρου Καλτσίδη που με την τεχνική της μούτας, της παντομίμας, της κλοουνίστικης κίνησης και συμπεριφοράς «ξεσήκωσε» κύματα γέλιου στους θεατές, ιδιαίτερα ως «βοηθός νεωκόρου», πρόσωπο που παρέπεμπε στον καμπούρη κωδωνοκρούστη της Παναγίας των Παρισίων. Η σύνδεση των επεισοδίων του έργου συντελέστηκε χάρη στην ιδιαίτερα επιτυχημένη εισαγωγή και μεσολάβηση του «διαλόγου» ανάμεσα στον Μισέλ (Β. Κανελλόπουλος) και τον κλητήρα (Γ. Περδίκης). Οι δύο ηθοποιοί συνέστησαν τους αρμούς της κωμωδίας η οποία λειτούργησε ως «καθαρμός», προβάλλοντας στοιχεία του θεατή στον μεγεθυντικό καθρέφτη της θεατρικής σκηνής.

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Σακατζής

Βοηθ. Σκηνοθέτη: Πηνελόπη Χριστοπούλου, Νατάσσα Αστρεινίδη

Σκηνικά- Κοστούμια: Μαρίνα Γκούμλα

Μουσική: φωνητικό συγκρότημα Stringless

Φωτισμοί/ Κατασκευή σκηνικών: Αντώνης Ζαβουδάκης, Μάκης Μαριάδης

Γραφιστική επιμέλεια έντυπου υλικού: Βασίλης Παπαδόπουλος (vassilisdesign)

Επικοινωνία: Ρίτα Σίσιου

Παίζουν: Αγγελική Αρναούτογλου, Αλέξανδρος Καλτζίδης, Μάρα Γαβριηλίδου, Άννα Γενισαριώτου, Βασίλης Κανελλόπουλος , Γιάννης Περδίκης, Λένα Πετροπούλου

Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο: 21:00 και Κυριακή: 19:00

Θέατρο Εγνατία, Π. Ιωακείμ 1

Πλατεία Αγίας Σοφίας

Τιμή εισιτηρίου:

12 ευρώ (κανονικό)

8 ευρώ (φοιτητικό, μαθητικό, άνω των 65 ετών)

5 ευρώ (για ανέργους με επίδειξη ταυτότητας και κάρτας ανεργίας)

Πληροφορίες-Κρατήσεις : 2310 225172 (ταμείο θεάτρου)

Ο ι π α ρ α σ τ ά σ ε ι ς έ χ ο υν ο λ ο κ λ η ρ ω θ ε ί