Αυτά που λέγονται
Performance εμπνευσμένη από την «Αστρούλα», ένα μικρό αφήγημα από το «Γαλάζιο Βιβλίο» του Στρατή Μυριβήλη

Η σκηνική σύνθεση με τίτλο "Αυτά που λέγονται", είναι μία ανάγνωση της μικρής ιστορίας του Στρατή Μυριβήλη και παράλληλα, μία οπτική πάνω στο "φαινόμενο" [και στην παράδοση] του γάμου.
Η Αστρούλα, κόρη οικογένειας από την Αθήνα, παντρεύεται με τον άνθρωπο που ήτανε μαζί από παιδιά. Ανήσυχη και περίεργη από την φύση της, νιώθει σε αυτήν την κομβική για την οικογένεια στιγμή, το μέλλον της να «κλειδώνεται» από τα δεσμά του γάμου και να χάνεται η ελευθερία, αλλά και ο ενθουσιασμός που είχε από παιδί. Ταυτόχρονα, νιώθει να την βαραίνει πια, η ζωή στην πρωτεύουσα και να γεννιέται μέσα της η επιθυμία της απόδρασης. Μιλάμε με τον σκηνοθέτη Γιώργο Σίμωνα ο οποίος υπογράφει και την δραματουργική επεξεργασία και με την ηθοποιό Αριάδνη Μιχαηλάρη για την παράσταση, την ομάδα «Mannschaft» και την θεατρική παραγωγή σε δύσκολους καιρούς σαν τους δικούς μας.

Με ποιο τρόπο προσεγγίσατε το φαινόμενο του γάμου και τι επιχειρείτε να καταδείξετε μέσα απ’ αυτό;
Γ.Σ.: Το «Αυτά που λέγονται» δεν είναι μία προσέγγιση του φαινομένου του γάμου. Είναι μία σκέψη πάνω στην ιδέα της αποχώρησης: από την οικογένεια, από τον τόπο που μεγάλωσες, από την παιδική σου ηλικία. Είναι και ένας τρόπος να εξηγήσουμε στους θεατές τον συγγραφέα Μυριβήλη μέσα από μια σημαντική και βαθιά ιστορία αγάπης, που κατέληξε όμως άδοξα, αυτή της Αστρούλας με τον άντρα που παντρεύτηκε.

Α.Μ: Ο γάμος αποτέλεσε μία συνθήκη, μία σκηνική εφεύρεση για να πούμε την ιστορία μας. Το μυστήριο του γάμου και η προετοιμασία γι’ αυτό -ειδικά στην Ελληνική κοινωνία- είναι σε όλους οικείο, είναι μία «παράσταση» από μόνη της. Πρέπει να γίνουν και να ειπωθούν συγκεκριμένα πράγματα. Τι συμβαίνει όμως αν αυτό δεν συμβεί; Αν το κορίτσι δεν θελήσει να γίνει η γυναίκα του σπιτιού όπως ήταν η μητέρα της, και θελήσει να γίνει γυναίκα της δικής της ζωής και των δικών της ονείρων; Το τραπέζι του γάμου αποτέλεσε την ιδανική συγκυρία για να ξεδιπλωθεί ο ψυχισμός της Αστρούλας.

Τι συμπεριλαμβάνει η παράσταση;
Γ.Σ: Η παράσταση χωρίζεται σε δύο μέρη. Στην εισαγωγή, στην οποία ένας μικρός αριθμός θεατών παρακολουθεί την ετοιμασία της νύφης έξω από το σπίτι της και στην συνέχεια, με τη μορφή μιας πομπής, ηθοποιοί και θεατές συνοδεύουν την νύφη στην πλατεία. Εκεί, παρουσιάζεται το δεύτερο μέρος που είναι και ουσιαστικά η παράσταση. Οι θεατές κάθονται ολόγυρα από το γαμήλιο τραπέζι, ως καλεσμένοι και παρακολουθούν την εξέλιξη της πορείας αυτής της σημαντικής βραδιάς.

Α.Μ: Το πρώτο μέρος της παράστασης, η ετοιμασία της νύφης και η πομπή μαζί με τον κόσμο προς την πλατεία, είναι ένα στοιχείο θεατρικού happening. Ο κόσμος είναι μέσα σε αυτό, μπορεί να κινηθεί να δει το πριν... δημιουργείται μια διαφορετική σχέση από αυτή που έχει συνηθίσει να βιώνει στο θέατρο, δεν παρακολουθεί μία ψευδαίσθηση αλλά μετέχει σε αυτήν. Σπάνε οι παραδοσιακές δομές, δημιουργείται ένα νέο μονοπάτι που το περπατά μαζί με τον Καλλιτέχνη, εκείνη τη στιγμή δεν είναι μόνο ο ρόλος αλλά και ο ηθοποιός ως ο εαυτός του δίπλα. Μετά αποστασιοποιημένος από αυτό, παρακολουθεί από το κάθισμα του, έξω από την ιστορία, όμως υπήρξε μέσα πριν...

Μιλήστε μου για την Αστρούλα και τον τρόπο που μετατρέψατε το κείμενο σε παραστασιακό γεγονός;
Γ.Σ: Η Αστρούλα, μιλά για την περιπέτεια μιας κοπέλας, η οποία αφού παντρεύτηκε τον καλό της, στο πρώτο τους ταξίδι τον εγκατέλειψε για να ανακαλύψει άγνωστους τόπους και ανθρώπους – επιθυμία της από τότε που ήταν μικρή. Ο Μυριβήλης, εξηγεί και σκιαγραφεί τον χαρακτήρα «Αστρούλα» κυρίως μέσα από το ταξίδι της με ένα καράβι. Εμείς, είχαμε την ανάγκη να βγάλουμε τον συναισθηματικό της κόσμο μέσα από την στιγμή της «δέσης» με τον σύζυγό της. Την ημέρα του γάμου. Η θεατρική «εφεύρεση» του γάμου, είναι το άλλοθι για να μιλήσουμε μέσω μιας κατάστασης που διέπει τις κοινωνικές μας σχέσεις και την ιστορία μας ως λαός, για την ψυχολογική φυλακή που χάσκει ως κίνδυνος μέσα στην οικογένεια: το παιδί ακολουθεί μία παράδοση, μία επιθυμία των γονέων ή το ένστικτό του τελικά; Και όταν επέλθει ο αποχωρισμός, τι χαρακτηριστικά έχει και τί σημάδια αφήνει; Έτσι προέκυψε και ο τίτλος της διασκευής: σε μια τόσο σημαντική στιγμή για το μέλλον μιας κοπέλας, υπάρχουν πράγματα που λέγονται, αλλά κυρίως υπάρχουν πράγματα που δεν λέγονται, γιατί απαγορεύεται ή δεν υπάρχει επιθυμία να ειπωθούν. Από εκεί και πέρα, μετατρέψαμε χωρίς κόπο την πλοκή του αφηγήματος σε πλοκή μίας στιγμής. Της στιγμής του γάμου της Αστρούλας.

Α.Μ: Με τη «mannschaft» όλοι οι ηθοποιοί έχουμε εκπαιδευτεί και ερευνούμε μία συγκεκριμένη μέθοδο, αυτή της συνθετικής ψυχοδυναμικής όπου «δημιουργός» της είναι ο Γιώργος Σίμωνας, ο σκηνοθέτης της ομάδας. Ως προς τη διαδικασία της σύνθεσης άρα δουλέψαμε με την μέθοδο αυτή, συν-δημιουργώντας το τελικό αποτέλεσμα. Αυτό είναι εκτός από δημιουργικό και απίστευτα απελευθερωτικό για τον ηθοποιό.

Περιγράψτε μου τους στόχους της ομάδας σας και την αιτία ύπαρξής της.
Γ.Σ: Η «Mannschaft» είναι μία ομάδα ερευνητικού χαρακτήρα, με εκπαιδευόμενους ηθοποιούς πάνω σε μεθόδους υποκριτικής και αντίληψης του θεάτρου/θεάματος (συμπεριλαμβάνεται και της αντίληψης του θεατή). «Ζει» μέσω σκηνικών πειραμάτων και εφαρμογών, συζήτησης και αναπροσδιορισμού των πραγμάτων που κατασκευάζουμε κάθε φορά. Δεν είναι τίποτα μόνιμο παρά μόνο η ομάδα ως ύπαρξη και το επίπεδο της εργασίας, κάθε φορά, εκεί που έχει φτάσει. Έχουν περάσει πάνω από 80 ηθοποιοί σε αυτό το φυτώριο καλλιτεχνών και έχουν εκπαιδευτεί όλοι πάνω στο ίδιο μοτίβο. Οι στόχοι της λοιπόν είναι ουσιαστικά και η αιτία ύπαρξης. Όλες οι προηγούμενες δουλειές της ομάδας έχουν να κάνουν με αυτό: την επέκταση των συνόρων, των ορίων στο πως το θέατρο αφηγείται και το θέατρο αντιλαμβάνεται, μέσω των θεατών.

Α.Μ: Αρχικά μας απασχολεί η έρευνα και η εξέλιξη του κοινού μας κώδικα. Όσο αυτό κατακτιέται υπάρχει και η ανάγκη να επικοινωνηθεί με το κοινό. Η «mannschaft» δεν είναι μία ομάδα καλλιτεχνών που αυτοσκοπό έχει να ανεβάζει έργα αναπαριστώντας κείμενα, αλλά ερευνά, προτείνει και τοποθετείται σε αυτά, σκοπός μας πάντα είναι οι παραστάσεις ή οι performance που κάνουμε να έρχονται ως αποτέλεσμα της δουλειάς και έρευνας μας το προηγούμενο διάστημα.

Πως ανταποκρίνεται το κοινό στις παραστάσεις σας και πως επικοινωνείτε μαζί του;
Γ.Σ: Λόγω κάποιων συγκυριών, που πολλές από αυτές απλώς έγιναν, υπήρξαν, η ομάδα πάντα στις παραστάσεις της είχε μία μερίδα κοινού που την ακολουθούσε και όλο και μεγάλωνε. Είναι αστείο διότι ένα μέρος του, δεν συμφωνεί, δεν καταλαβαίνει ή δεν του αρέσει πάντα αυτό που κάνουμε. Αλλά του αρέσει που είμαστε σταθεροί στις απόψεις και στην δουλειά μας. Ότι δεν προδίδουμε αυτό που παρουσιάζουμε ότι είμαστε. Το κοινό στις περισσότερες παραστάσεις μας έχει ρόλο ενεργό: αυτό δεν σημαίνει διαδραστικό, όπως είθισται να λέγεται συνέχεια τα τελευταία χρόνια. Αυτό σημαίνει ενεργό ως βλέμμα, ως άποψη, ως παρουσία. Και έτσι επικοινωνούμε. Με τους θεατές στις παραστάσεις μας, παίζεται ένα άλλο, δεύτερο έργο πάντα. Με πρωταγωνιστές αυτούς.

ΑΜ: Το κοινό πλέον έχει δει τα «πάντα», έρχονται οι πιο απίστευτες εικόνες έτοιμες στην τηλεόραση του, χωρίς δική του εμπλοκή και φαντασία, δύσκολα ξεβολεύεται από το αυτό που έχει συνηθίσει να βλέπει ή να ακούει. Στις παραστάσεις μας τον καλούμε να έχει ενεργό ρόλο, να ανακαλύψει και να ερμηνεύσει αυτό που γίνεται εκ νέου. Το εκπληκτικό είναι πως τελικά όταν το καταφέρνει αυτό, είναι πολύ ανοικτό σε νέες προτάσεις και μορφές. Έχουμε κάνει παράσταση για παράδειγμα στην πρώην Αμερικάνικη βάση του Ελληνικού, που το κοινό είχε τη δυνατότητα να κινηθεί ελεύθερα και να παρακολουθήσει ό,τι ήθελε, σε 100δες τ.μ., αυτόματα δημιουργήθηκε μία νέα κατάσταση, το κοινό πλέον δεν ήταν μόνο θεατής αλλά και ρυθμιστής ορισμένες φορές του θεατρικού γίγνεσθαι...

Τι δυσκολίες αντιμετωπίζετε στην προσπάθειά σας για εξεύρεση χώρου;
Γ.Σ: Η «Mannschaft» είναι μία ομάδα που θέλει και απαιτεί τα έργα της να παίζονται [και λόγω φιλοσοφίας] σε όποιον χώρο επιθυμεί. Οπότε, ακόμη, δεν μας απασχολεί η μονιμότητα ενός χώρου. Έχουμε παίξει από την πρώην Αμερικάνικη βάση στο Ελληνικό, μέχρι την Πλατεία Ελπίδος, τώρα, στην τελευταία μας δουλειά. Ο χώρος της πρόβας είναι ένα άλλο θέμα και φυσικά εκεί, χρειαζόμαστε κάτι πιο σταθερό ή μόνιμο για λίγο καιρό. Πάντως η ιδέα του μπουλουκιού, της μη σταθερότητας, από την βάση της κατασκευής της ομάδας, έχει δώσει μια τρομαχτική ελευθερία.

Α.Μ: Ο χώρος κάθε φορά που χρησιμοποιούμε έχει να κάνει σχέση και με το τι παρουσιάζουμε, είμαστε ευέλικτοι τόσο σε κλειστό, όσο και ανοικτό χώρο, σε αμιγώς θεατρικό αλλά και μη. Για παράδειγμα η παράσταση μας τώρα, σε ένα κλειστό θέατρο θα ήταν κάτι άλλο. Τώρα θέλαμε να αξιοποιήσουμε το περιβάλλον της πόλης, μειώνοντας όσο το δυνατόν τις θεατρικές συμβάσεις. Άλλες φορές για την αφήγηση της ιστορίας μας, μας εξυπηρετεί το ακριβώς αντίθετο.

Πως χρηματοδοτείτε τις παραστάσεις σας;
Γ.Σ: Με δικό μας κεφάλαιο και στην συνέχεια κάνουμε απόσβεση από τα εισιτήρια. Οι χορηγίες που ζητάμε είναι μόνο σε «είδος» και όχι σε χρήματα. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο βγάζουμε τα έξοδα μας αλλά σιγά σιγά, διαφαίνεται και ένα κέρδος. Στην τελευταία μας δουλειά, θεωρήσαμε σωστό να αφήσουμε ελεύθερο το κοινό από το «άγχος» του εισιτηρίου και να σκεφτεί αυτό, τι θα ήθελε να προσφέρει. Είναι μία κίνηση σωστή πιστεύουμε, η οποία, που και που, πρέπει να γίνεται από όλους. Επίσης, προωθούμε χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα μία όμορφη γειτονιά της Αθήνας. Την πλατεία Ελπίδος στα Άνω Πετράλωνα.

Α.Μ: Η χρηματοδότηση για μία παραγωγή πάντα αποτελεί «βραχνά». Για να μπορείς να έχεις καλλιτεχνική αυτοτέλεια, να μην αναγκαστείς να κάνεις περιορισμούς ούτε στην μορφή αλλά ούτε και στο περιεχόμενο αυτού που παρουσιάζεις, πρέπει να έχεις και οικονομική αυτοτέλεια, να έχεις δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αυτές από τα πριν. Μέχρι στιγμής ο κόσμος έχει ανταποκριθεί και αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να εξελισσόμαστε.

Με ποιον τρόπο γίνονται οι πρόβες-σεμινάρια;
Γ.Σ: Οι πρόβες γίνονται με ένα μέρος της ομάδας, ανάλογα την παραγωγή, το «σχέδιο» και τα σεμινάρια είναι τετράμηνα και δύο ανά έτος. Τα σεμινάρια είναι πάντα εντός της μεθόδου που εργαζόμαστε αλλά με διαφορετική θεματολογία κάθε φορά. Έτσι αριθμούνται σε Μάνσαφτ 1, 2 κ.τ.λ. Όσοι ηθοποιοί συνεχίζουν, μπαίνουν στον κορμό της ομάδας, ο οποίος μεγαλώνει, μικραίνει, αναλόγως πολλών παραμέτρων. Η ομάδα είναι και λειτουργεί σαν μια κοινωνία «κλειστού τύπου».

Α.Μ: Η ομάδα ανεξαρτήτως παραγωγής δουλεύει κυρίως μέσω της έρευνας πάνω στην μέθοδο. Τα σεμινάρια είναι μία ανεξάρτητη μεν διαδικασία, που όμως αλληλεπιδρά με τη ζωή της ομάδας. Νέοι καλλιτέχνες μπαίνουν στη διαδικασία να διδαχθούν τη μέθοδο της ψυχοδυναμικής μέσω διαφορετικής θεματολογίας κάθε φορά, κάποιοι από αυτούς συνεχίζουν μαζί μας, δημιουργείται μία «κυψέλη» ηθοποιών με κοινό κώδικα. Έτσι απλώνεται και εμπλουτίζεται η δουλειά μας.

Μιλήστε μου για τους επόμενους στόχους σας.
Γ.Σ: Καλοκαιρινές διακοπές και από την νέα χρονιά θα παρουσιάσουμε ένα διήγημα του Τζόζεφ Κόνραντ που έχουμε στις «αποθήκες» μας, έτοιμο να παρουσιαστεί από τον Απρίλιο, μια δουλειά τεσσάρων μηνών που περιμένει να «εμφανιστεί και να συνομιλήσει». Τώρα τελειώνει η Μάνσαφτ 6, από Οκτώβριο έρχεται νέα σοδειά καλλιτεχνών: η Μάνσαφτ 7.

Α.Μ: Εκτός από το διήγημα του Κόνραντ, είμαστε στη διαδικασία μελέτης για νέα πράγματα. Νομίζω ότι στόχος είναι η πλούσια εμπειρία της προηγούμενης χρονιάς (όσον αφορά την έρευνα και τη μελέτη) να εκφραστεί με το καλύτερο δυνατό τρόπο και παραστασιακά.

Τι πιστεύετε για τις ομάδες στη χώρα μας και τον τρόπο που λειτουργούν;
Γ.Σ:Κάποτε [και είναι η πρώτη φορά που θα μιλήσω εντελώς προσωπικά}, είχα αρκετά φιλόδοξες και ενθουσιώδεις απόψεις για τις νέες ομάδες. Ως συνεργάτης σε μία από τις πιο παλιές και δυνατές ομάδες της Αθήνας, την ομάδα «Νοσταλγία» αλλά και ως εκπαιδευτής [sic] της «Μάνσαφτ», ύστερα από 16 χρόνια, πρέπει να ομολογήσω πως είμαι λίγο απογοητευμένος. Όχι με το επίπεδο όμως. Αλλά με την πρόθεση κάποιου: γιατί δηλαδή να φτιάξεις μια ομάδα; Θα ήθελα κάποτε να ακούσω έναν καθαρό, ειλικρινή λόγο. Θα δούμε...

Α.Μ: Θεωρώ ότι υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι καλλιτέχνες που δυστυχώς δεν έχουν τον τρόπο και το μέσο να εκφραστούν. Αυτό από μόνο του όμως δεν μπορεί να αποτελέσει –κατά την προσωπική μου γνώμη και εμπειρία- κίνητρο για την σύσταση μιας ομάδας. Απλά για να υπάρξεις εργασιακά ή καλλιτεχνικά. Τα εμπόδια θα είναι το ένα μετά το άλλο, πρακτικά, οικονομικά και καλλιτεχνικά. Αργά ή γρήγορα θα έχει ημ/νια λήξης. Ομάδα σημαίνει κοινοί στόχοι, κοινή γλώσσα, κοινά «θέλω». Να έχεις κάτι να πεις. Αλλιώς είσαι θίασος που μοιράζεσαι το ρίσκο της παραγωγής με αποτέλεσμα το ανολοκλήρωτο ή τον ερασιτεχνισμό, δεν έχεις συνέχεια. Χρειάζεται να είναι επιλογή και όχι αναγκαιότητα από τις ομολογουμένως άθλιες εργασιακές συνθήκες στο χώρο του θεάτρου.
Όταν έχεις καθαρό σκοπό, πάλι υπάρχει ρίσκο αλλά τουλάχιστον αξίζει να το πάρεις, κι αν συμπλέεις με τους υπόλοιπους είναι μια μοναδική και όμορφη διαδικασία.

Στην παρακολούθηση της παράστασης οι θεατές αποτελούν τους καλεσμένους της «μετά του μυστηρίου» σύναξης. Η πρόσκληση είναι ανοιχτή, παρ' όλα αυτά, θεωρείται αναγκαίο για όποιον θέλει να βρίσκεται πλησίον του γαμήλιου ζεύγους και της οικογένειάς του, να προβεί σε κράτηση θέσης.

Παραστάσεις:19 - 21 και 26 - 28 ΙΟΥΝΙΟΥ / 21:30 
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 75 λεπτά 
Ελεύθερη είσοδος / Ελεύθερη συνεισφορά
Κράτηση θέσης στο: 210 - 52 49 903
[στις κρατήσεις παρακαλούμε να αναφέρεται αν ο θεατής επιθυμεί να παραστεί στην ετοιμασία της νύφης, στο σπίτι της και στην συνοδεία μέχρι την πλατεία - περιορισμένες θέσεις]
ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΠΙΔΟΣ - Πετράλωνα / Κουκάκι

Σκηνικά / Σκηνοθεσία/ Δραματουργική Επεξεργασία: Γιώργος Σίμωνας
Ηθοποιοί: Βίκυ Λέκκα, Μελαχρινός Βελέντζας, Μαντώ Γιαννίκου, Γιώργος Δρίβας, Έλενα Βογιατζή, Δανάη Ντέμου, Βίβιαν Πανταζή, Αριάδνη Μιχαηλάρη, Νατάσα Στεφανάτου, Ίριδα Μπούρη, Σοφία Μπερδελή, Φιλιώ Σταματοπούλου

Κοστούμια: Τώνια Ράλλη

Κούκλες κατασκευές: Αλέξανδρος Λόγγος