PREVIEW: ΟΙΔΙΠΟΔΑΣ Εκτύπωση
Συντάχθηκε απο τον/την Μαρία Κυριάκη   
Τετάρτη, 28 Νοέμβριος 2012 09:52

Οιδίποδας

*ένα σχόλιο για την εξουσία

oidipous1

Μιλάμε με τον Γρηγόρη Λιακόπουλο και τον  Ντένις Μεταξά για την νέα τους περφόρμανς βασισμένη στην τραγωδία του Σοφοκλή «Οιδίποδας τύραννος»

Μιλήστε μου αρχικά, για την δραματουργία σας

Έχουμε κάνει εμείς την απόδοση του κειμένου του Σοφοκλή, στο μεγαλύτερο μέρος της, τα χορικά έχουν αντικατασταθεί από δικά μας κείμενα για να βοηθηθούμε να κρατήσουμε μια αφηγηματική φόρμα στην σκηνική μας σύνθεση η οποία είναι διαφορετικού τύπου από τον συνηθισμένο της τραγωδίας και φιλοξενείται σ’ έναν μικρό χώρο. Επίσης έχουν αλλάξει και κάποια τμήματα του κειμένου στα πλαίσια της διασκευής. Κρατήσαμε όμως όλους τους χαρακτήρες του έργου. Εστιάσαμε κυρίως στην εξουσία, στο πως ένας βασιλιάς όταν αναγκάζεται να διαχειριστεί μια κρίση, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αρχίσει να ψάχνει για εσωτερικούς εχθρούς και τίποτε άλλο. Αναλώνεται στο να δημιουργεί φανταστικές συνομωσίες, να υποπτεύεται ότι κάποιοι σφετερίζονται τον θρόνο του.

 

Ο Οιδίποδας πάντως δεν υποπτεύεται και πολύ φανταστικούς εχθρούς, αντιθέτως ψάχνει την αλήθεια με χαρακτηριστική αφοβία σε αντίθεση για παράδειγμα με τον Κρέοντα που όντως αναζητά διαρκώς συνωμότες και σφετεριστές.

Ναι είναι εμμονή του η αλήθεια… Αλλά δεν την ψάχνει στα σωστά σημεία.

 

Μόνο που αυτό γίνεται όχι επειδή κατέχει την εξουσία αλλά επειδή τον διακατέχει η άτη εξ αιτίας της γνωστής ύβρης του.

Σαφώς αλλά και πάλι μπορούμε να δούμε πως όταν έρχονται κάποιοι άνθρωποι να του δώσουν πληροφορίες στην περίπτωση που αυτές οι πληροφορίες του κλωτσάνε, κλωτσάει κι ο ίδιος, αρχίζει να λέει πως όχι δεν ισχύει, είναι συνομωσία… Γιατί δεν το ψάξατε νωρίτερα, γιατί τώρα που είμαι εγώ βασιλιάς, θυμηθήκατε ότι πρέπει να μιλήσει ο Τειρεσίας… Την ψάχνει την αλήθεια, είναι πολύ τίμιος και πολύ συγκεκριμένος, θέλει να βρει τον δολοφόνο και το εννοεί. Και επιμένοντας βρίσκει το «γραπτό» του.

 

Θα μπορούσε να σταματήσει την έρευνα αλλά δεν το κάνει.

Ναι αλλά στη διασκευή μας λόγω της θέσης του ως ηγέτη, δεν είναι σε θέση να έχει μια καθαρή εικόνα.

 

Αυτή η έλλειψη ικανότητας των ηγετών να δουν καθαρά τα πράγματα είναι το σχόλιο σας για την εξουσία;

Και η έλλειψη ικανότητας να διαχειριστούν το πρόβλημα.

 

Αυτό είναι χαρακτηριστικό της κάθε εξουσίας και σε κάθε περίσταση;

Όχι ας πούμε στα πλαίσια μιας λαϊκής εξέγερσης θα μπορούσε να δει το πρόβλημα καθαρά μια λαϊκή εξουσία που θα προέκυπτε.

 

Ναι αλλά αυτή είναι άλλη μορφή εξουσίας. Εσείς θίγετε το ζήτημα της εξουσίας που ασκεί ένας ηγέτης. Πιθανώς και σε αντιπαράθεση με μια τέτοια λαϊκή εξουσία.

Ναι σαφώς μιλάμε για μια συγκεντρωτική εξουσία.

 

Ο χορός είναι που το σχολιάζει αυτό;

Ναι ακριβώς. Μέσα από τα κείμενα που επιλέξαμε.

 

Πιστεύεις ότι το πρόβλημα για παράδειγμα της εξουσίας που έχουμε σήμερα στη χώρα μας είναι το ότι δεν μπορεί να δει καθαρά την κατάσταση και να την διαχειριστεί; Ή ότι ξέρει πολύ καλά τι συμβαίνει αλλά ο στόχος της είναι να καταστρέψει τα πάντα επιδιώκοντας το προσωπικό όφελος των εκπροσώπων της;

Νομίζω ότι ο στόχος αυτής της εξουσίας είναι πραγματικά το να καταστρέψει. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα, συγκεκριμένο. Δεν μπορώ να κάνω μια καπιταλιστική ανάλυση στον Οιδίποδα, θα ήταν άδικο για το κείμενο. Η εξουσία που σχολιάζει ο Σοφοκλής βρίσκεται σε πολύ ανώτερο επίπεδο δεν έχει καμιά σχέση με την δική μας η οποία είναι φαιδρή. Θα κάναμε τότε το κείμενο εύκολο, λίγο… Έτσι κι αλλιώς δεν μπορείς να τον κατεβάσεις σε τέτοια επίπεδα τον Οιδίποδα και δεν μπορείς με τίποτα να πεις πως είναι ψεύτης. Δεν έχει νόημα. Όταν επιλέγεις να επεξεργαστείς ένα τέτοιο μέγεθος θα παίξεις με τους όρους του.

 

Σωστά. Αλλά η ύβρις του Οιδίποδα δεν είναι το ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση αλλά το ότι έχει σχηματίσει μια εικόνα για τον κόσμο η οποία είναι μικρότερου μεγέθους και ποιότητας από τον ίδιο τον κόσμο… Ενώ δεν «γνωρίζει», επιμένει να συμπεριφέρεται σαν σοφός.

Βρίσκεται εκεί ψηλά στο θρόνο του κι έχει τοποθετήσει το πρόβλημα στα δικά του μεγέθη, στα μέτρα του, εκεί που ο ίδιος πιστεύει ότι μπορεί πραγματικά να το αναγνωρίσει και να το διευθετήσει. Γι’ αυτό και γκρεμίζεται, γιατί τελικά το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο. Αυτό δεν τον κάνει καλό ή κακό απλά του προσδίδει αυτό το χαρακτηριστικό της εξουσίας. Επιλέξαμε τον Οιδίποδα γιατί  όσο πιο ισχυρό είναι το σύμβολο, τόσο πιο δυνατό και το σχόλιο που γίνεται. Μας ενδιέφερε η εικόνα του καλού βασιλιά που έχει δημιουργηθεί για τον Οιδίποδα και η ανατροπή της. Ένα από τα θέματα που διαπραγματευόμαστε είναι το πόσο εντέλει μπορεί να είναι καλός, ένας βασιλιάς. Κι αυτό μας ενδιέφερε πολύ, το να δουλέψουμε αυτή την αμφισβήτηση πάνω σ’ ένα έργο το οποίο δεν είναι χαρακτηρισμένο για την διαφθορά του ήρωα του όπως ο Ριχάρδος ο 3ος για παράδειγμα. Ο μύθος αυτός ήταν ιδανικός για την δική μας δουλειά, έχει πολύ πιο ενδιαφέρουσες ρωγμές. Στον Οιδίποδα ψάχνεις ρωγμές δεν βλέπεις το «βιβλικό» κακό. Γιατί ο Οιδίποδας ενώ δεν είναι ένα σύμβολο καλής ή κακής εξουσίας, δεν παύει να είναι ένα σύμβολο εξουσίας.

 

Πάντως η ιστορία του Οιδίποδα είναι μια προβληματική πάνω στην ανθρώπινη φύση κι όχι αποκλειστικά πάνω στη φύση της εξουσίας.

Είναι η προβληματική που αποκαλύπτει ότι κάποιος δεν μπορεί να μάθει τίποτα αν δεν την πατήσει, αν δεν πάθει… Κρίμα, δυστυχώς αλλά έτσι είναι…

 

Πόσα μέλη αριθμεί ο θίασός σας;

Είμαστε δύο ηθοποιοί κι ένας μουσικός, ο Πάνος ο Τσεκούρας που παίζει theremin.

 

Τι είναι αυτό;

Είναι ένα ηλεκτρονικό όργανο που πατενταρίστηκε πρώτη φορά στην Σοβιετική Ένωση το 1928 αν δεν κάνω λάθος και το μόνο που έχει είναι δύο κεραίες. Ανάλογα με την απόσταση των χεριών από τις κεραίες, διαβάζει τις συχνότητες και παράγει ήχο. Και μπορείς να παίξεις μ’ αυτό οτιδήποτε. Σαν να βλέπεις έναν μαέστρο που όμως τα χέρια του δημιουργούν κανονικά μουσική.

 

Αυτό από μόνο του είναι μαγικό.

Ναι είναι σαν ένα μεταφυσικό στοιχείο να βλέπεις έναν άνθρωπο που απλά κινεί τα χέρια του και παράγει ήχους…

 

Και παίζετε εσείς οι δύο όλους τους ρόλους. Αυτό υποθέτω δεν είναι ανάγκη αλλά άποψη.

Ναι, συνειδητά το κάναμε. Δεν μας ενδιέφερε να αποδώσουμε διαφορετικούς χαρακτήρες αλλά να δείξουμε το τι πραγματικά συμβαίνει…

 

Δηλαδή οι ρόλοι λειτούργησαν πιο πολύ σαν σύμβολα…

Ναι, σαν επιχειρήματα. Που συντίθενται και δημιουργούν την προβληματική του έργου.

oidipous2

Δουλέψατε επίσης και οι δύο σαν σκηνοθέτες των εαυτών σας κι ο ένας του άλλου. Πως ήταν η συνεργασία σας;

Επηρεάσαμε ο ένας τον άλλο αλλά και ο καθένας εξέλιξε τον εαυτό του. Υπήρξε μια αρχική συμφωνία πάνω σε κάποια πράγματα κι από και έπειτα αφήσαμε τους εαυτούς μας ελεύθερους. Φυσικά επισημαίνουμε ο ένας στον άλλο αυτό που δεν μας αρέσει. Γνωριζόμαστε αρκετό καιρό κι έτσι δεν παρεξηγιόμαστε.

 

Και τι φιλοδοξείτε να επικοινωνήσετε με το κοινό μέσα από αυτήν την περφόρμανς;

Εγώ θάθελα να φύγει κάποιος από την παράσταση μ’ ένα μικρό χαμόγελο. Σαν να αναγνώρισε κάτι οικείο σ’ αυτό που είδε. Σ’ όλο αυτό το μηχανισμό της εξουσίας που διαπραγματευόμαστε κάτι να του είναι τόσο οικείο που να μπορεί να το καταλάβει. Να διαπιστώσει ότι αυτό το μοτίβο υπάρχει σχεδόν από πάντα. Δεν θέλουμε να κάνουμε μάθημα στους θεατές…

 

Θα θέλατε να γίνει ο θεατής μέρος του μηχανισμού που δημιουργείτε και να δημιουργήσει την δική του εικόνα. Άλλωστε ένα μέρος του κοινού έχει εκπαιδευτεί πλέον στο να είναι ενεργό.

Ναι. Είναι και μια ευκαιρία απομυθοποίησης του Οιδίποδα. Να συνειδητοποιήσει το κοινό πως πρόκειται για έναν βασιλιά που εξ αιτίας του πεθαίνουν άνθρωποι. Να μπει ο ήρωας αυτός σε μια άλλη διάσταση. Δεν ασχολούμαστε, όπως η τραγωδία, μόνο με το δικό του πρόβλημα αλλά και με τις συνέπειες του σ’ όλη την πόλη.

 

Κι αυτό βγαίνει πιο πολύ από τα χορικά σας;

Ναι, ακριβώς.  Είναι σημαντικό για μας χωρίς να είναι και αυτοσκοπός, να υπάρξει και μία άλλου είδους ανάγνωση που να σπάσει αυτό το ταμπού. Το ότι δεν ακουμπάει κάποιος τους ήρωες της τραγωδίας. Λένε ότι κάποια κείμενα είναι ιερά. Εμείς θα θέλαμε να αγγίξουμε διαφορετικά αυτό το κείμενο κι όντως να έχει κάποια απήχηση.

 

Μιλήστε μου για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν στην παράσταση τα κοστούμια και τα σκηνικά.

Τα σκηνικά δεν υπάρχουν. Εκμεταλλευόμαστε τον ήδη υπάρχοντα και πολύ ωραίο χώρο. Χρησιμοποιούμε το theremin, τα δύο μικρόφωνα που κάνουν κάποια πράγματα πιο δημόσια οπότε βοηθάνε στο να συνδέσουμε αυτό που συμβαίνει στο βασιλιά μ’ αυτό που συμβαίνει στην πόλη. Επίσης υπάρχουν κάποια σκηνικά αντικείμενα και μια προβολή βίντεο που αποτελεί επίσης ένα μέσον σχολιασμού και που λειτουργεί και εικαστικά και συμπληρώνοντας την ατμόσφαιρα ώστε να διηγηθούμε όσο γίνεται καλύτερα την ιστορία. Τα κοστούμια είναι κάποια ρούχα που θα μπορούσε να φοράει ο οποιοσδήποτε σημερινός άνθρωπος αλλά με κάπως τσιμπημένα τα χρώματα. Κάτι που είναι ταυτόχρονα αναγνωρίσιμο αλλά σου κλωτσάει και στο μάτι. Θέλαμε να δημιουργήσουμε την εικόνα ενός ηγέτη ο οποίος προσπαθεί να είναι χαλαρός, προσπαθεί να αποδείξει ότι είναι μαζί με τον λαό του. Λόγω του ότι δεν είναι αναπαραστατική η φόρμα της παράστασης, τα κοστούμια μας δεν αλλάζουν όταν παίζουμε τους υπόλοιπους ρόλους.

 

Κλείνοντας ας μιλήσουμε για την ομάδα σας, τους στόχους της και την ως τώρα, πορεία της.

Η VoidCompAny συστάθηκε με σκοπό τη σύμπραξη καλλιτεχνών, διαφορετικών καταβολών και τομέα ενασχόλησης. Στόχος της είναι η μελέτη νέων θεατρικών δομών, που προκύπτουν από την ερώτηση «Τί χρειάζεται το θέατρο σήμερα, για να επικοινωνήσει;». Σε αυτή τη βάση παράγεται σύγχρονο ερευνητικό υλικό, είτε παρουσιάζοντας νέους τρόπους αντιμετώπισης γνωστών συγγραφέων - δημιουργών, είτε παράγοντας εξ' ολοκλήρου νέα δρώμενα. Η λογική  της VoidCompAny, είναι αυτή της αφαίρεσης, αφήνοντας να εκφραστεί το σκηνικά αναγκαίο, χωρίς στοιχεία αποπροσανατολισμού. Ως τώρα η έχουν παρουσιαστεί οι θεματικές ενότητες: project: «χωμΑτερΗ», «3am» και «Fragments».

oidipous3

Διασκευή - σκηνοθεσία - ερμηνεία

Γρηγόρης Λιακόπουλος, Ντένις Μεταξάς

Live theremin - ηχητικό τοπίο

Πάνος Τσεκούρας

Παραγωγή

VoidCompAny

«Χώρος Τέχνης και Δράσης Βρυσάκι»

Βρυσακίου 17

Πλάκα

Τηλέφωνο: 210 - 3210179

 

Κάθε Δευτέρα και Τρίτη (από 12 Νοεμβρίου έως 18 Δεκεμβρίου) στις 21.00
Γενική είσοδος: 10 ευρώ

www.voidcompany.com, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε. , www.vryssaki.gr